Odpowiedni projekt umiejscowienia stolarki pomoże oświetlić pomieszczenia w zgodzie z ich funkcją, a także pozwoli wykorzystać część energii słonecznej do ogrzewania domu. Aby wykonać go poprawnie, należy wziąć pod uwagę trzy czynniki: usytuowanie domu względem stron świata, układ pomieszczeń, a także wielkość i liczbę okien.

Dom dobrze zorientowany

Natężenie światła zależy od orientacji okna względem stron świata, a także pory roku i dnia. Latem promienie słoneczne padają pod większym kątem, niż w zimie. W konsekwencji do pomieszczenia przedostaje się zarówno więcej światła, jak i ciepła. W efekcie okna mogą nie tylko powodować straty energii zimą, ale także generować pewne zyski cieplne. - Aby zyski energii były jak największe, najwięcej okien powinno znajdować się na ścianach najbardziej nasłonecznionych – mówi Artur Głuszcz z firmy MS więcej niż OKNA. – Ogromne znaczenie ma w tym wypadku kąt padania światła – różny w zależności od pory roku. W domu energooszczędnym najwięcej okien powinno się znaleźć się od strony południowej i zachodniej. Od północy możemy nawet całkowicie zrezygnować z przeszkleń albo wybrać okna znacznie mniejsze. Wschodnia strona nie ma natomiast, aż tak decydującego znaczenia z punktu widzenia oszczędzania energii.

Pokój z widokiem na słońce

Właściwe rozplanowanie w projekcie poszczególnych pomieszczeń pozwoli oświetlić je w zgodzie z ich przeznaczeniem. Elewacja południowa zapewnia najdłuższy czas nasłonecznienia, dlatego jest optymalna dla pomieszczeń, w których spędzamy najwięcej czasu w ciągu dnia, takich jak salon, gabinet, jadalnia czy pokoje dzieci. Zastosowanie dużego przeszklenia od południa może jednak prowadzić latem do przegrzewania się pomieszczeń. Rozwiązaniem tej sytuacji jest wybór stolarki o niskim współczynniku przenikania ciepła, a także montaż rolet bądź żaluzji zewnętrznych. Z kolei wschodnia ściana domu to najlepszy pomysł na sypialnie. Słońce o poranku zapewni nam energię do rozpoczęcia dnia, a wieczorem nie zakłóci odpoczynku i nie spowoduje przegrzania pomieszczenia. Kuchnia powinna znajdować się od wschodu lub północy. Łazienka, ale także całe zaplecze domu, czyli np. spiżarnia, kotłownia, garaż mogą być z powodzeniem skierowane na północ. W tego typu pomieszczeniach wystarczy bowiem niewielka, rozproszona ilość światła słonecznego. - Taki modelowy układ, przy racjonalnym rozmieszczeniu okien, pozwala idealnie dopasować poziom naturalnego oświetlenia pomieszczeń do tego, jaką pełnią funkcję – mówi Artur Głuszcz. – Tym samym nasz dom będzie znacznie bardziej komfortowy i przyjazny.

Jedno okno czy dwa?

Dla prawidłowego oświetlenia wnętrza istotna jest nie tylko orientacja względem stron świata, ale przede wszystkim wielkość, umiejscowienie oraz liczba okien. Według obowiązujących przepisów w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, czyli np. w sypialni, kuchni czy w salonie, powierzchnia przeszkleń powinna wynosić przynajmniej 1/8 powierzchni podłogi, jednak w nowoczesnych projektach te proporcje są znacznie bardziej korzystne. Im większa liczba okien, tym łatwiej jest zapewnić równomierne oświetlenie. Jedno okno może być niewystarczająco w wąskich i długich pomieszczeniach, bowiem na końcu natężenie światła będzie mniejsze. Z kolei jeśli zamiast centralnie, umieścimy stolarkę blisko narożnika, to przeciwległa część pokoju może być zdecydowanie zbyt ciemna. W dużych, przestronnych wnętrzach optymalnym rozwiązaniem są dwa okna na dwóch elewacjach. Przy odpowiednim metrażu, nie utrudniają aranżacji, dodatkowo zapewniając bardzo równomierne oświetlenie i to przez większą część dnia. Podobny efekt można uzyskać montując okno w narożniku południowo-zachodnim. W kuchni możemy sobie pozwolić na niskie i szerokie okna panoramiczne i umieścić je nad blatem, na którym przyrządzamy potrawy. Natomiast w takich pomieszczeniach jak łazienka, czy chociażby spiżarnia (znajdujące się od północy) wystarczą tylko niewielkie okna, świetliki, albo luksfery zamontowane w ścianie wewnętrznej. Aby promienie, a wraz z nimi energia mogły wnikać jak najgłębiej do wnętrza, okna nie powinny być zamontowane zbyt nisko.